1.  Reflektif Bantlar:  Bina  girişine  yerleştirilen  reflektif bantlar,  görme engelli  kullanıcılarımızın   yön takibini  kolaylaştırmaktadır.

 

2.  Engelli Rampası: Bina  girişinde  fiziksel  engelli  kullanıcıların  tekerlekli  sandalye  ile  geçişini  sağlamaktadır.

 

 

3.  Duyumsanabilir Alanlar:  Bina  genelinde,  girişten son  kata kadar,  görme  engelli  kullanıcıların  hareket  kabiliyetini  sağlayan,  sarı

renkli, zemine sabitlenmiş, duyumsanabilir alan ve yönlendirmeler bulunmaktadır. 

   

 

4.  WC'ler  ve Acil Çağrı Sistemi: Tüm katlarda,  engelli  kullanımına  uygun, acil  çağrı  sistemi  monte  edilmiş  wc' ler  bulunmaktadır.

   

 

5.  Asansörler:  Asansörler, engelli geçişine ve tekerlekli  sandalye geçişine uygundur.  Asansör  düğmeleri,  üzerinde  görme   engelliler  için

Braille  (Kabartma) alfabesi  ile  oluşturulmuş  isimlendirilmeler   bulunmaktadır.   Ayrıca  her  kat hareketinde kişiye, bulunduğu kat hakkında

sesli olarak bilgi vermektedir.

    

  

6.  Ödünç Alma / İade:  Kitap  ödünç  alma  ve  iade  cihazı  (Self-Check),   fiziksel engellilerin  ve  tekerlekli sandalye ile  kullanımı için uygun

şekilde tasarlanmıştır. Cihazın yükseklik ve ekran ayarı engelli kullanıcıya uygun şekilde tasarlanmıştır.

 

7.  Danışma: Danışma bankomuz, fiziksel engellilerin kullanımına uygun hale getirilmiş ve içerisine tekerlekli sandalye  girebilecek ölçü ve

şekilde tasarlanmıştır.

 

8.  Tarama  Terminali: Tarama  terminali, fiziksel  engelli  kullanıcıların   kullanımına  uygun  olarak  dizayn  edilmiştir. Tekerlekli sandalye ve

diğer yükseklik ayarları buna göre tasarlanmış ve kullanıma açılmıştır. 

 

9.  Çok Amaçlı Salon:  Bu salon, bilgisayar laboratuvarı ve kullanım alanına  dönüştürülebilmektedir.  Salonda 56 adet bilgisayar bulunmakta

ve bu bilgisayardan en arka bölümde yer alan  8 adetinin arka kısmında(fiziksel engelli ve tekerlekli sandalye üzerinden kullanım kolaylığı için)

alan bırakılmış ve engelli kullanımına uygun hale getirilmiştir.  Ayrıca kablosuz  fare  ve klavye ile de bilgisayar kullanım kolaylığı sağlanmıştır.

   

   

 

10.  Kapı Geçişleri :   Fiziksel engellilerin kullanım kolaylığı için,  genel  kullanım  alan  geçişleri  sürekli  olarak açıktır.  Ayrıca;  fotokopi birimi,

engelli birimi ve kütüphane girişi,  açılır-kapanır kapı ile donatıldığından, kullanıcının tekerlekli sandalye ile geçişine destek vermektedir. 

     

11.  Mobilyalar: Bu birimde kullanılan mobilyalar, tekerlekli sandalyeli kullanıcılar ve görme engelli kullanıcıların kütüphanede dolaşımına

uygun şekilde tasarlanmıştır. Çarpma riskleri en aza indirgenmiştir.

 

12.  Engelli Birim Sorumlusu:   Engelli biriminde  konumlandırmaya da ayrıca özen gösterilmiş, engelli birim sorumlusunun çalışma alanı,

kullanıcıların direk gözetimine uygun bir şekilde (öncelikli olarak görme engelli,  sonrasında  fiziksel  engelliler) konumlandırılmıştır.  Birim

sorumlusunun  bulunduğu yer, engelli biriminin tüm bölümlerine hakim olacak şekilde tasarlanmıştır.

   

 

13.  Ses Kayıt ve Okuma Kabini:     Engelli biriminde,  akustik ses kayıt ve okuma kabini oluşturulmuş ve çeşitli donanımlarla kullanıma hazır

hale getirilmiştir. Görme engelliler için oluşturulacak olan sesli kitapların daisy formatında üretimine ortam sağlanmıştır. Bu  formatla,  görme

engelli kullanıcının normal kullanıcılar gibi ihtiyaç duydukları; eser içerisinde herhangi bir alana direk  geçiş, içindekiler kısmından  ilgili alana

geçiş gibi özellikler kazanmış olan sesli kitap standardında kitap oluşturma imkânı sağlanmıştır.  Kabin,  ses izolasyonuna uygun bir şekilde  ;

çam ağacı, taş yünü, termal cam piramit sünger ve kauçuk kullanılarak kaplanmıştır.

 

14.  Daisy Kayıt Cihazı: Cihaz, görme engelliler için Daisy  formatında sesli kitap üretmeye uygun, özel olarak  tasarlanmıştır.  CD okuma ve 

CD’ye yazma özelliği bulunmakta ve hafıza kartı takılabilir durumdadır. MP3, MP2, DAISY ADPCM2, PCM formatlı  ses   dosyalarını ve görme

engelliler için özel ses formatı olan DASIY 2.0 ve 2.02 dosyalarını açabilmektedir.   Daisy Düzenleme Programı kayıt anında cümle aralarında

bekleme zamanı ayarlayabilir, başlıklar ve açıklamalar text olarak girilebilir.

   

 

15.  Braille Kabartma Yazıcı:     İhtiyaç duyulan durumlarda kullanıcıya; A3,A4 ve A5 formatlarında baskı yaparak kullanıcının  bilgi ihtiyacını

karşılayabilmektedir.     Darbe   ile çalışması nedeniyle ilave ses  izolasyonu  için orijinal akustik kabini  ile birlikte  kullanılmaktadır ve ilave bir

kabin içerisinde sağlaması yapılmıştır.

   

 

 

16.  Braille Çeviri programı: Bu program, yazıcıdan baskı almayı sağlayacak metinleri Braille alfabesi ile  basmaya  uygun  şekle getirmekte

dir.    Türk dilinde  kısaltmasız ve 1’li ve 2’li  ve hece kısaltması yapabilmektedir.  MathType  denklemleri içeren  dosyaları ve LATex,  Scientific

Notbook dosyalarını açabilmektedir. 100 farklı dilde Braille çevirisi yapabilmektedir. 

 

17.  Monitör ve Klavyeler:      Birimde,  iki adet Braille Monitör ve Kabartma Klavye Monitör kullanıma hazır haldedir. Monitör,  üstünde  gör

me engellilerin 6 noktalı yazısını yazabilmesine imkan tanıyan özel klavye ile bütünleşik şekildedir. Bilgisayardaki ekran okuma programıyla

tam bir uyumluluk içinde çalışabilen,     üstündeki  6  noktalı  kabartma  klavyesi  ile ekran  okuma programının kısayollarının kullanılmasına 

olanak sağlayan ve   Windows  yönetilebilen   yapıdadır.  Kabartma   klavyedeki  tuş  komutları değiştirilebilir,  istendiği  zaman  başka tuşlar

atanabilir.     Bütün  fonksiyonları  tek  tek  yapılandırılabilir.  Klavye,   kullanıcının  doğal  el  hareketlerine uygun olarak tasarlanmış, üstünde

navigasyon tuşlarına sahiptir.

 

 

18.     Ekran  Büyütme  Programı:   Program,   ekranda  36    kademede  6   kat   büyütme   sağlayabilmekte,   Textleri    HD   çözünürlülükte 

sunabilmektedir. Parlamayı ortadan kaldıran ve kontrast artırabilen dahili renk seçenekleri bulunmaktadır.

 

 

19.  Grafik Yazıcı :  Özel  kağıtlarını  ayarlanabilir  düzeyde ısıtarak kabartabilir,  şekil  ve  grafikleri kabartmalı grafik kağıdına basabilir. Sesli

uyarılar ile görme engelliler için kolay kullanım imkanı sağlar.

 

20.  Ekran  Okuma  Programı :  Dünyada  ve  Türkiye’de  en  yaygın  olarak kullanılan  ekran  okuma programı olan "Jaws"  kullanılmaktadır.

İşletim sistemi  aktif  hale  geldiği  andan itibaren  bilgisayar ile programların görme engelliler tarafından kullanımı ve kontrolünü sağlamak

tadır. Çeşitli  formatlardaki  resimler  üzerinde  bulunan  yazıları  okuyabilmektedir. (Dahili OCR) Ekran okuma programının içerisinde görme

engelliler  için  özel  formatta  üretilmiş  Daisy kitaplar ı dinleme imkanı sunan "Daisy Player" bulunmaktadır. Metin okuma sırasında metnin

belli   yerlerine  işaret  koyarak  daha sonra sadece  bu  işaretlenmiş  yerlerin okunmasını  ve başka  bir  belgeye kopyalanmasını sağlayabilir.

Bu da ;  ders çalışma,  araştırma yapma ve  notlar alma yönünden görme engelli kullanıcıya etkinlik kazandıracaktır. Görme engelli kullanıcı,

internette  sık  kullandığı  sayfalarda  (gazete köşe yazısının  başlığı gibi)  istediği   noktalara bir yer  işareti  koyabilir,  daha  sonra bu sayfaya 

girdiğinde  bu  noktaya tek tuşla  ulaşabilir ve bu işaretli noktaları bir pencerede listeleyebilir. Böylece  program,  görme  engelli  kullanıcıya 

çok       karışık      portallarda  seri  dolaşım  ve  kullanım  imkan ı verebilmiş  olacaktır.  Bu  işaretleme  hem  kalıcı  hem  de  geçici  şekliyle  de

yapılabilmektedir. Kullanıcı, her ses için ayrı hız ve ton ayarı oluşturulup profiller yapabilir. Böylece çalışma şekline göre daha etkili okumaya

imkan verebilmiş olacaktır. Ekrandaki resim ve simgeler hariç her şeyi seslendirmelidir. Simgeleri ve grafikleri de etiketleyerek kullanılır hale

getirebilir.  Arapça ve Osmanlıca harfleri, bir Arapça sentezleyiciye ihtiyaç duymadan  Türkçe ve İngilizce sentezleyici  ile okuyabilir.

 

21.  Kulaklıklar:    Engelli biriminde,   görme  engelliler  için  seslendirilen  kaynakları  dinlemek için,  tüm bilgisayarlarda  kullanılmak üzere

(terleme  ve  sıvıya dayanaklı)    hazırlanmış   kulaklıklar  bulunmaktadır.   Kullanıcıların  birbirlerinin   bilgisayarlarından  ve  çevreden   gelen

seslerden etkilenmemesi için kullanımı önemlidir.

 

22. Sesli Kitaplar, Eğitim Videoları, Dergi ve Gazeteler : Kütüphanemizde online veritabanlarımız aracılığı ile erişilen 5792 adet farklı

dillerde sesli kitap bulunmaktadır. 

 

Kütüphanemizde, online veritabanlarımız aracılığı ile erişilen 5332 başlık eğitim videosu bulunmaktadır.

 

Kütüphanemizde, online veritabanlarımız aracılığı ile 99 tanesi ülkemizden olmak üzere dünyanın bir çok yerinden ile 3598 adet gazete

ve 3927 adet dergiye (birçoğuna sesli olarak dinleme özelliğine sahip) erişim imkanı verilmektedir. 

 

 

 

23.  Kitap Okuma Sistemi:  Birimde,  görme  engelliler  için  kullanılan  bilgisayarlarda  Pearl  Doküman  Okuyucu    (Kitap Okuma Sistemi)

bulunmaktadır. Saniyeler içerisinde dokümanı okuyabilir, taranan metinleri braille formatına çevirip braille yazıcıya baskı için gönderebilir.

Gelişmiş  arama  seçeneği ile  internetten kitap tanımlı  kütüphanelerden  kitap taraması yapıp download edip okuyabilir.  Az görenler için

de taratılan kitap farklı  kontrastlar ve büyüklüklere göre özel ayarlanarak kullanıcının görmesi sağlanabilir.

 

24.  Taşınabilir Kitap Okuma Makinesi: Engelli biriminde görme engelliler için “Taşınabilir Kitap Okuma Makinesi” bulunmaktadır.  Doğru

ve anında nesne ve metinleri büyüterek, tarama ve okuma yapabilmektedir.  Kullanımı kolay,  1,6  kg ağırlığı  ile  hafif ve  taşınabilirdir.  Şarj

edilebilir pil  ile veya güç kablosu ile kullanılabilmelidir. Taranan belgeleri ve fotoğrafları saklayabilmelidir.

 

25. Ekran Büyütücü: Birimde, görme engelliler için 22 inç boyutunda "Topaz Ekran Büyütücü" cihaz bulunmaktadır. Görüntüyü anında

netleştiren otomatik olarak fokuslayan oto fokus özelliği bulunmaktadır. Herhangi bir dokümanı altına koyup direk okumaya başlanabil

mektedir. Resmi dondurup incelemeye imkan vermektedir. Ekran yüksekliği ayarlanabilmekte,  nesnelerin üzerine konulduğu tabla 360

derece hareket  ettirilebilmekte ve ekranda 66 kata kadar büyüme sağlayabilmektedir.

 

26.  Fiziksel  Engelli  Mouse:  Birimde  fiziksel engellilerin  kullanabileceği   “Fiziksel Engelli Mouse”   bulunmaktadır.  Kullanıcı, Windows

ortamındaki bilgisayar kullanımını ellerini kullanmadan sağlayabilmektedir. Klavye kullanım imkanı da sağlamaktadır.

 

27.  Görsel Yönlendirmeler:  İşitme engelliler  için self-check (Kitap Ödünç Alma -Verme) cihazında  yönlendirmeler  yapılmıştır.  Engelli

biriminde  işitme  engelliler  için  kullanılan bilgisayarlarda,   altyazılı  ve  işitme  engelli  işaret  dili  ile çevirisi yapılan görsel  materyallerle 

yönlendirmeler bulunmaktadır.  İşitme  engellilerin  Merkez Kütüphane binası  içerisinde sanal  gezinti videosu bulunan tanıtım ekranı ile

binayı  sanal  olarak   gezinmeleri ve öğrenmeleri   sağlanmaktadır.  Katlarda   bulunan   kat   planları  ve   yönlendirme  işaretleri ile işitme

engelli kullanıcılarımıza yönlendirmeler yapılmaktadır. 

   

 

 

 

Muhammet KIZIL

Artvin Çoruh Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanı

İletişim: (0466) 215 10 21 Dahili: 45 00

E-posta: [email protected]