Engelli Kullanıcılar için Kütüphane İmkânları

 

1. Engelli Rampası: Bina girişinde fiziksel engelli kullanıcıların tekerlekli sandalye ile geçişini sağlamaktadır.

   

 

2. Duyumsanabilir Alanlar: Bina genelinde, girişten son kata kadar, görme engelli kullanıcıların hareket kabiliyetini sağlayan, sarı

renkli, zemine sabitlenmiş, duyumsanabilir alan ve yönlendirmeler bulunmaktadır. 

   

 

3. WC'ler  ve Acil Çağrı Sistemi: Tüm katlarda, engelli kullanımına uygun, acil çağrı sistemi monte edilmiş wc' ler bulunmaktadır.

   

 

4. Asansörler: Asansörler, engelli geçişine ve tekerlekli sandalye geçişine uygundur. Asansör düğmeleri, üzerinde görme engelliler

için  Braille (Kabartma) alfabesi ile oluşturulmuş isimlendirilmeler  bulunmaktadır.  Ayrıca her kat hareketinde kişiye, bulunduğu kat

hakkında sesli olarak bilgi vermektedir.

    

  

 

    

   

 

 

 

 

 

 

 5. Ödünç Alma / İade: Kitap ödünç alma ve iade cihazı (Self-Check),   fiziksel engellilerin  ve  tekerlekli sandelye ile kullanımı için

uygun şekilde tasaranmıştır. Cihazın yükseklik ve ekran ayarı engelli kullanıcıya uygun şekilde tasarlanmıştır.

 

6. Danışma: Danışma bankomuz, fiziksel engellilerin kullanımına uygun hale getirilmiş ve içerisine tekerlekli sandalye girebilecek

şekilde tasarlanmıştır.

 

7. Tarama Terminali: Tarama terminali, fiziksel engelli kullanıcıların  kullanımına uygun olarak dizayn edilmiştir. Tekerlekli sandalye

ve diğer yükseklik ayarları buna göre tasarlanmış ve kullanıma açılmıştır. 

 

8. Çok Amaçlı Salon: Çok amaçlı konferans salonu, bilgisayar laboratuvarı ve kullanım alanına  dönüştürülebilmektedir.  Salonda

56 adet bilgisayar bulunmakta ve bu bilgisayardan en arka bölümde yer alan  8 adetinin arka kısmında (fiziksel engelli ve tekerlekli

sandalye üzerinden kullanım kolaylığı için ) alan bırakılmış ve engelli kullanımına uygun hale getirilmiştir.  Ayrıca kablosuz  fare  ve

klavye ile de bilgisayar kullanım kolaylığı sağlanmıştır.

   

   

 

9. Kapı Geçişleri : Fiziksel engellilerin kullanım kolaylığı için, genel kullanım alan geçişleri süekli olarak açıktır.Ayrıca; fotokopi birimi,

engelli birimi ve kütüphane girişi, açılır-kapanır kapı ile donatıldığından,kullanıcının tekerlekli sandalye ile geçişine destek vermektedir. 

   

 

10. Mobilyalar: Engelli biriminde kullanılan mobilyalar, tekerlekli sandalyeli kullanıcılar ve görme engelli kullanıcıların kütüphanede

dolaşımına uygun şekilde tasarlanmıştır. Çarpma riskleri en aza indirgenmiştir.

 

11. Engelli Birm Sorumlusu: Engelli biriminde konumlandırmaya da ayrıca özen gösterilmiş, engelli birim sorumlusunun çalışma

alanı, kullanıcıların direk gözetimine uygun bir şekilde (öncelikli olarak görme engelli, sonrasında fiziksel engelliler) konumlandırıl-

mıştır. Birim sorumlusunun  bulunduğu yer, engelli biriminin tüm bölümerine hakim olacak şekilde tasarlanmıştır.

   

 

12. Ses Kayıt ve Okuma Kabini: Engelli biriminde, akustik ses kayıt ve okuma kabini oluşturulmuş ve çeşitli donanımlarla kullanıma

hazır hale getirilmiştir. Görme engelliler için oluşturulacak olan sesli kitapların daisy formatında üretimine ortam sağlanmıştır.  Bu  for-

matla,  görme engelli kullanıcının normal kullanıcılar gibi ihtiyaç duydukları; eser içerisinde herhangi bir alana direk  geçiş, içindekiler

kısmından  ilgili alana geçiş gibi özellikler kazanmış olan sesli kitap standardında kitap oluşturma imkânı sağlanmıştır. Kabin, ses izo-

lasyonuna uygun bir şekilde; çam ağacı, taş yünü, termal cam piramit sünger ve kauçuk kullanılarak kaplanmıştır.

 

13. Daisy Kayıt Cihazı: Cihaz, görme engelliler için Daisy  formatında sesli kitap üretmeye uygun, özel olarak  tasarlanmıştır.  CD

okuma ve CD’ye yazma özelliği bulunmakta ve hafıza kartı takılabilir durumdadır. MP3, MP2, DAISY ADPCM2, PCM formatlı  ses   

dosyalarını ve görme engelliler için özel ses formatı olan DASIY 2.0 ve 2.02 dosyalarını açabilmektedir. Daisy Düzenleme Progra-

mı kayıt anında cümle aralarında bekleme zamanı ayarlayabilir, başlıklar ve açıklamalar text olarak girilebilir.

   

 

14. Braille Kabartma Yazıcı: İhtiyaç duyulan durumlarda kullanıcıya; A3,A4 ve A5 formatlarında baskı yaparak kullanıcının bilgi ihtiya-

cını karşılayabilmektedir. Darbe ile çalışması nedeniyle ilave ses izolasyonu için orijinal akustik kabini ile birlikte kullanılmaktadır ve ila-

ve bir kabin içerisinde sağlaması yapılmıştır.

   

 

 

15. Braille Çeviri programı: Bu program, yazıcıdan baskı almayı sağlayacak metinleri Braille alfabesi ile  basmaya  uygun  şekle

getirmektedir. Türk dilinde  kısaltmasız ve 1’li ve 2’li  ve hece kısaltması yapabilmektedir.  MathType  denklemleri içeren  dosyaları

ve LATex, Scientific Notbook dosyalarını açabilmektedir. 100 farklı dilde Braille çevirisi yapabilmektedir. 

 

16. Monitör ve Klavyeler: Birimde, iki adet Braille Monitör ve Kabartma Klavye Monitör kullanıma hazır haldedir. Monitör,  üstünde

 görme engellilerin 6 noktalı yazısını yazabilmesine imkan tanıyan özel klavye ile bütünleşik şekildedir. Bilgisayardaki ekran okuma

programıyla tam bir uyumluluk içinde çalışabilen, üstündeki 6 noktalı kabartma klavyesi ile ekran okuma programının kısayollarının 

kullanılmasına  olanak sağlayan ve  Windows  yönetilebilen  yapıdadır.  Kabartma  klavyedeki tuş komutları değiştirilebilir, istendiği

zaman başka tuşlar atanabilir. Bütün fonksiyonları tek tek yapılandırılabilir. Klavye,  kullanıcının doğal el hareketlerine uygun olarak 

tasarlanmış, üstünde navigasyon tuşlarına sahiptir.

 

 

17. Ekran Büyütme Programı:  Program,  ekranda 36  kademede 6  kat  büyütme  sağlayabilmekte, Textleri  HD çözünürlülükte 

sunabilmektedir. Parlamayı ortadan kaldıran ve kontrast artırabilen dahili renk seçenekleri bulunmaktadır.

 

 

18. Grafik Yazıcı : Özel kağıtlarını ayarlanabilir düzeyde ısıtarak kabartabilir, şekil ve grafikleri kabartmalı grafik kağıdına basabilir.

Sesli uyarılar ile görme engelliler için kolay kullanım imkanı sağlar.

 

19. Ekran Okuma Programı : Dünyada ve Türkiye’de en yaygın olarak kullanılan ekran okuma programı olan "Jaws"  kullanılmaktadır.

İşletim sistemi aktif hale geldiği andan itibaren bilgisayar ile programların görme engelliler tarafından kullanımı ve kontrolünü sağlamak-

tadır.Çeşitli formatlardaki resimler üzerinde bulunan yazıları okuyabilmektedir.(Dahili OCR) Ekran okuma programının içerisinde görme

engelliler için özel formatta üretilmiş Daisy kitapları dinleme imkanı sunan "Daisy Player" bulunmaktadır. Metin okuma sırasında metnin

belli yerlerine işaret koyarak daha sonra sadece bu işaretlenmiş yerlerin okunması ve başka  bir  belgeye kopyalanmasını sağlayabililir.

Bu da ;ders çalışma, araştırma yapma ve  notlar alma yönünden görme engelli kullanıcıya etkinlik kazandıracaktır. Görme engelli kulla-

nıcı, internette sık kullandığı sayfalarda (gazete köşe yazısının  başlığı gibi)  istediği  noktalara bir yer işareti  koyabilir,  daha  sonra bu

sayfaya  girdiğinde  bu  noktaya tek tuşla ulaşabilir ve bu işaretli noktaları bir pencerede listeleyebilir. Böylece  program, görme  engelli 

kullanıcıya çok karışık portallarda seri dolaşım ve kullanım imkanı verebilmiş olacaktır. Bu işaretleme hem kalıcı hem de geçici şekliyle

de yapılabilmektedir. Kullanıcı, her ses için ayrı hız ve ton ayarı oluşturulup profiller yapabilir.  Böylece  çalışma şekline göre daha etkili

okumaya imkan verebilmiş olacaktır. Ekrandaki resim ve simgeler hariç her şeyi seslendirmelidir.Simgeleri ve grafikleri de etiketleyerek

kullanılır hale getirebilir.  Arapça ve Osmanlıca harfleri, bir Arapça sentezleyiciye ihtiyaç duymadan  Türkçe ve İngilizce sentezleyici  ile

okuyabilir.

 

20. Kulaklıklar:  Engelli biriminde,  görme engelliler için  seslendirilen  kaynakları dinlemek için,  tüm bilgisayarlarda  kullanılmak üzere

(terleme ve sıvıya dayanaklı) hazırlanmış kulaklıklar bulunmaktadır.  Kullanıcıların  birbirlerinin  bilgisayarlarından  ve  çevreden   gelen

seslerden etkilenmemesi için kullanımı önemlidir.

 

21. Sesli Kitaplar, Eğitim Videoları, Dergi ve Gazeteler : Kütüphanemizde online veritabanlarımız aracılığı ile erişilen 5792 adet farklı

dillerde sesli kitap bulunmaktadır. 

 

Kütüphanemzde, online veritabanlarımız aracılığı ile erişilen 5332 başlık eğitim videosu bulunmaktadır.

 

Kütüphanemizde, online veritabanlarımız aracılığı ile 99 tanesi ülkemizden olmak üzere dünyanın bir çok yerinden ile 3598 adet gazete

ve 3927 adet dergiye (birçoğuna sesli olarak dinleme özelliğine sahip) erişim imkanı verilmektedir. 

 

 

 

22. Kitap Okuma Sistemi: Birimde, görme engelliler için kullanılan bilgisayarlarda Pearl Doküman Okuyucu (Kitap Okuma Sistemi) bulunmaktadır.

Saniyeler içerisinde dokümanı okuyabilir, taranan metinleri braille formatına çevirip braille yazıcıya baskı için gönderebilir. Gelişmiş arama seçeneği

ile  internetten kitap tanımlı  kütüphanelerden  kitap taraması yapıp download edip okuyabilir.  Az görenler için de taratılan kitap farklı  kontrastlar ve

büyüklüklere göre özel ayarlanarak kullanıcının görmesi sağlanabilir.

 

23. Taşınabilir Kitap Okuma Makinesi: Engelli biriminde görme engelliler için “Taşınabilir Kitap Okuma Makinesi” bulunmaktadır. Doğru ve anında

nesne ve metinleri büyüterek, tarama ve okuma yapabilmektedir. Kullanımı kolay,  1,6 kg ağırlığı ile  hafif ve  taşınabilirdir. Şarj edilebilir pil  ile veya

güç kablosu ile kullanılabilmelidir. Taranan belgeleri ve fotoğrafları saklayabilmelidir.

 

24. Ekran Büyütücü: Birimde, görme engelliler için 22 inç boyutunda "Topaz Ekran Büyütücü" cihaz bulunmaktadır. Görüntüyü anında netleştiren 

otomatik olarak fokuslayan oto fokus özelliği bulunmaktadır. Herhangi bir dökümanı altına koyup direk okumaya başlanabilmektedir.Resmi dondu-

rup incelemeye imkan vermektedir. Ekran yüksekliği ayarlanabilmekte,  nesnelerin üzerine konulduğu tabla 360 derece hareket  ettirilebilmekte ve 

ekranda 66 kata kadar büyüme sağllayabilmektedir.

 

25. Fiziksel Engelli Mouse: Birimde fiziksel engellilerin kullanabileceği  “Fiziksel Engelli Mouse”  bulunmaktadır. Kullanıcı, Windows ortamındaki

bilgisayar kullanımını ellerini kullanmadan sağlayabilmektedir. Klavye kullanım imkanı da sağlamaktadır.

 

26. Görsel Yönlendirmeler: İşitme engelliler için self-check (Kitap Ödünç Alma -Verme) cihazında yönlendirmeler yapılmıştır. Engelli biriminde

işitme engelliler için kullanılan bilgisayarlarda,  altyazılı ve işitme engelli işaret dili ile çevirisi yapılan görsel  materyallerle  yönlendirmeler bulun-

maktadır. İşitme engellilerin Merkez Kütüphane binası  içerisinde sanal  gezinti videosu bulunan tanıtım ekranı ile  binayı sanal olarak  gezinme-

leri ve öğrenmeleri   sağlanmaktadır. Katlarda  bulunan  kat  planları  ve  yönlendirme işaretleri ile işitme engelli kullanıcılarımıza yönlendirmeler

yapılmaktadır. 

   

 

Muhammet KIZIL

Artvin Çoruh Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanı

İletişim: (0466) 215 10 21 Dahili: 45 00

E-posta: muhammetkizil@artvin.edu.tr


Danışma

Hızlı Erişim